DeFi Nedir?

DeFi, İngilizce’deki “decentralized” ve “finance” kelimelerinin birleşiminin kısaltması olarak ortaya çıkan bir terimdir. Adından da anlaşılacağı üzere bu terim merkezi olmayan finans işlemlerinin genel adıdır. Herhangi bir merkezi olmayan ve işlemlerin bir otorite tarafından kontrol edilmediği finansal yapılar kripto para dünyasında DeFi olarak adlandırılır.

Kripto para piyasasında yüzlerce coin mevcuttur. Bu coinlerden bazıları (XRP gibi) merkezi bir kuruma bağlıyken, diğer bir kısmı da (Bitcoin ve Ethereum gibi) tamamen merkeziyetsiz şekilde işlem görür. Ancak finansal araçlar olarak nitelendirilme yapılırken akla yalnızca para transfer işlemler gelmemelidir. DeFi terimi genel olarak kripto para dünyasının genelinde hakimdir. Merkeziyetsiz borsalar, kredi alma ve verme işlemleri, sigorta işlemleri, Pazar yerleri ve buralarda gerçekleşen alışverişler ve bu gibi birçok örnekte DeFi sisteminden bahsetmek mümkündür.

Her ne kadar DeFi yapılarının merkeziyetsiz olması durumu kulağa hoş gelse de bu yapının saldırıya uğrama durumu ve güvenlik açığı oluşturma durumunun da önceden incelenmesi gerekmektedir. Yani DeFi tabanlı finansal sistemlerin merkeziyetsizlik beraberinde kullanıcılarına bir de güven verici bazı noktalar sağlaması son derece önemlidir. Örneğin, Bitcoin kripto para birimi DeFi yapısında bozulma meydana gelmeyecek ve değiştirilemeyecek bir matematik formülü ile sağlam bir altyapıya dayanmaktadır. Dolayısıyla, DeFi alt yapısına bağlı bir yatırım yapmadan önce oldukça dikkatli olmalı, detaylı araştırma yapmadan karar vermemelisiniz.

DeFi sistemlerinin mevcudiyetinde ortada bir neden sonuç ilişkisinin varlığı söz konusudur. Blok zincir üzerinde yapılabilecek işlemler son derece nettir ve bu işlemlerin hangi şartlar altında gerçekleşeceği de önceden bellidir. Dolayısıyla, DeFi yapısını kullanan sistemler için merkezi olmayan uygulamalar, akıllı sözleşmeler ve konsensüs protokolleri son derece önemli bir yer tutar.

DeFi Sisteminin Farkı Nedir?

Bu sistemin ortaya çıkış amacı, bankaya güveni olmayan kişilerin gerçekleştirecekleri işlemleri merkezi olan bir banka yardımıyla değil, merkeziyetsiz olan bir algoritma yardımıyla gerçekleştirebilmelerini sağlamaktır. DeFi sisteminin çalışması milyonlarca cihaz tarafından kontrol edilmektedir. Gerçekleştirilecek işlem için farklı cihazlardan kontrol ve doğrulama işlemlerinin gerçekleştirilmesi gerekir ve bunun sonucunda da işlemin gerçekleştirilmesine imkân sağlanır. Yani bu noktada işlemi onaylayan merkezi bir banka değil, algoritmaya bağlı çalışan milyonlarca farklı cihazdır.

Tamamen merkeziyetsiz bir yapı olması nedeniyle DeFi sistemine dışarıdan bir otoritenin müdahale edebilmesi imkansızdır. Sistemi kullanan kullanıcılar ve madenciler, yine sistemin devamlılığı adına elzem bireylerdir.

DeFi Sisteminin Avantajları

DeFi sisteminin genel olarak diğer yapılara nazaran birçok farklı avantajı mevcuttur. Bu avantajlar beraberinde son yıllarda decentralized finance sistemlerine olan talep artmış olup, insanlar gerçekleştirecekleri işlemler için daha merkeziyetsiz yapıları tercih etmeye başlamıştır. Genel manada DeFi sisteminin avantajları aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Merkeziyetsiz borsaların hizmet vermeye başlaması sağlanmıştır ve borsaya dışarıdan müdahalenin önüne geçilmiştir.
• Finans sektöründeki birçok farklı işlemin DeFi sistemi ile kullanılabilmesi mümkün kılınmıştır.
• Para ile ilgili hemen her bankacılık sisteminin herkes tarafından kullanılabilmesi sağlanmıştır.
• Kripto para piyasasına yeni bir para biriminin daha kolay sunulması ve projeleri için fon toplayabilmesi sağlanmıştır.
• Kullanıcılar arasında kripto para ile borç alma ve borç verme işlemlerinin daha kolay gerçekleştirilmesi mümkün kılınmıştır.

DeFi Sisteminin Dezavantajları

DeFi sistemi genel itibariyle daha yeni bir sistem olarak kabul edilirken, geleneksel finans anlayışını kökünden değiştirdiği düşünülmektedir. Henüz bu değişimin başında olunduğu için de sistem içerisinde bazı açıkların mevcut olduğu bilinmektedir.

DeFi sisteminin genel olarak günümüz şartlarında iki farklı konuda eksikliğinin olduğu düşünülmektedir. Bunlardan ilki kullanıcı sayısındaki düşüklüktür. Her ne kadar dünya genelinde kullanılmayı hedefleyen bir sistem olsa da, insanların birçoğu sistemin işleyişini çözememiştir ve sisteme girmeye çekinmektedir. Bu açıdan zamanla sistemin daha popüler hale gelebileceği düşünülmektedir.

İkinci sorun ise ileride gerçekleşebilecek bir popülerlik artışına karşın sistemin verilerin hepsini depolayabilecek bir altyapıya sahip olmamasıdır. Son derece fazla verinin depolanması gerekecektir ve bu kadar verinin nerede depolanabileceği akıllarda soru işareti oluşturmaktadır.

DeFi Kullanım Alanları Nelerdir?

DeFi sistemi ortaya çıkışı beraberinde geleneksel finans sistemlerine adeta savaş açmıştır ve daha iyi imkanlar beraberinde kullanıcıları etrafında toplayabileceği düşünülmektedir. Buna istinaden ise sistemin geleneksel finans sistemlerine göre birçok farklı kullanım alanı mevcuttur. Bu kullanım alanları her geçen gün gelişim gösterse de genel hatlarıyla aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Dünyanın neresinde olunursa olunsun, çok hızlı, son derece ucuz ve bir o kadar da güvenli para transferi yapılabilir.
• Ortaya çıkarılan borçlanma sistemi beraberinde kullanıcılar borç alabilirken birbirlerine borç para da verebilmektedir.
• Kullanıcılara sahip oldukları bir varlığı tokene dönüştürebilme imkanı sunulurken, o varlığa bir değer verilmesi sağlanmakla birlikte aynı zamanda blok zinciri üzerinde transferine de imkan tanınmış olacaktır.

DeFi Sisteminin Ortaya Çıkış Amacı Nedir?

DeFi sisteminin ortaya çıkış amacı özgür bir finansal çevrenin kurulması ve beraberinde de daha demokratik bir finansal yapının inşa edilmesidir. Öte yandan bu amaçlar doğrultusunda ortaya çıkan sistemin diğer bir amacı ise geleneksel finans araçlarına ulaşamayan insanların DeFi sayesinde aynı ekosistem içerisinde yer alabilmelerinin sağlanmasıdır.

Günümüz şartlarında dahi dünya üzerinde ortalama olarak 1.7 milyar insanın bankacılık işlemlerine erişimi mümkün değildir. Bu sayı çok ciddi derecede yüksek iken, DeFi sistemi bu insanları da finansal ekosisteme katmak adına çalışmalar yürütmektedir.

Her ne kadar bu insanlar arasından birçoğunun geleneksel finans kuruluşlarına, yani bankalara, fiziksel açıdan ulaşım imkanları olmasa da diğer birçok kişi de bankalara karşı güvensizlik yaşadıkları için bu kurumlardan uzak durmaktadırlar.

Hem fiziksel anlamda geleneksel finansa uzak olan insanlar için hem de merkeziyet kavramının verdiği güvensizlik sorununu yaşayan insanlar için DeFi sistemi oldukça kilit bir rol üstlenmiştir.

Golden Cross Nedir? başlıklı içerik ilginizi çekebilir.